น้ำมันเครื่อง มีองค์ประกอบหลัก 2 ส่วน ได้แก่ น้ำมันฐาน (Base Oil) เป็นองค์ประกอบส่วนใหญ่ และ สารเติมแต่งเพิ่มประสิทธิภาพ (Additive)
น้ำมันฐาน (Base Oil) เป็นวัตถุดิบหลักในการผลิตน้ำมันเครื่อง โดยน้ำมันเครื่อง 1 แกลลอนอาจมีสัดส่วนของน้ำมันฐานประมาณ 70% – 95% แล้วแต่ผู้ผลิตกำหนด สาเหตุที่ไม่สามารถใช้น้ำมันฐานทั้ง 100% เป็นน้ำมันเครื่องได้ เนื่องจากจำเป็นต้องมีการเพิ่มคุณสมบัติบางประการเพื่อให้เหมาะสมต่อการหล่อลื่นและปกป้องเครื่องยนต์
น้ำมันฐานมี 2 ประเภท ได้แก่ น้ำมันแร่ (Mineral Oil) เป็นน้ำมันฐานซึ่งได้จากการกลั่นน้ำมันปิโตรเลียมโดยตรง และน้ำมันฐานสังเคราะห์ (Synthetic Base Oil) เป็นการนำผลิตภัณฑ์ปิโตรเลียมหรือสารเคมีไปผ่านกระบวนการทางเคมีให้มีคุณภาพดีขึ้น มีอายุการใช้งานที่ยาวนานกว่า แต่มีราคาแพงกว่าน้ำมันแร่
สารเติมแต่งเพิ่มประสิทธิภาพ (Additive) เป็นสารที่ช่วยปรับปรุงให้น้ำมันเครื่องมีคุณสมบัติใช้งานที่เหมาะสมกับเครื่องยนต์ โดยมีสัดส่วนประมาณ 5% – 30% ของน้ำมันเครื่อง 1 แกลลอน ตัวอย่างสารเติมแต่ง เช่น
– สารเพิ่มดัชนีความหนืด
– สารป้องกันการกัดกร่อน
– สารป้องกันสนิม
– สารต้านทานการรวมตัวกับออกซิเจนในอากาศ
– สารชะล้างและกระจายสิ่งสกปรก
– สารป้องกันการเกิดฟอง
– สารลดจุดไหลเท
-สารรับแรงกดสูง
– ฯลฯ